[Interview] Hans Schiffers: Radio moet in je lijf zitten

Hans Schiffers (46) maakt nu Schiffers.fm op Radio 2, maar presenteerde ook lang de Arbeidsvitaminen op 3FM. De eerste horizontaal geprogrammeerde uitzending op 4 oktober 1992 zal hij nooit vergeten, want het was de dag van de Bijlmerramp. "Dat was een raar begin, het hele land was in rouw. Daarna werd het wel een feest om elke dag op de radio te zitten." Over jezelf zijn, kicken, liefde voor muziek, illusies en de groteskheid van televisie.

Door Thomas Giger

Het leuke van de Arbeidsvitaminen was waarschijnlijk de muziekvariatie.

"De samensteller was Jaap de Groot en die heeft veel verzoeken van bedrijven gehonoreerd. Dus we draaiden De Vlieger van André Hazes, maar ook Paradise City van Guns ‘n Roses."

Over contrasten gesproken.

"Ja, enórme tegenstellingen. Groter dan op dit moment, want nu is de formattering veel meer belangrijk. Toen draaiden we echt de meest idiote dingen. Ik weet nog dat ik Killing In The Name van Rage Against The Machine afwisselde met If You Leave Me Now van Chicago. Dus ik was ontzettend aan het nadenken van: wat voor jingle ga ik daar tussen zetten of hoe ga ik maken, dat het logisch wordt? Daarom snap ik heel goed wat Gerard (Ekdom, red.) meemaakt. Er is géén programma waar je zo muzikaal door elkaar wordt geschud als dit."

Je kon jezelf vroeger de hele week opladen voor een paar uur radio op één dag, maar na de horizontalisering van 3FM moest je de energie verdelen over vijftien uur radio, verspreid over vijf dagen. Hoe heb jij dat ervaren?

"Ik dacht in het begin dat ik heel snel uitgepraat zou zijn. ‘Als je iedere dag op de radio zit, dan raak je op’, of zo. Precies het tegenovergestelde is waar. Als je iedere dag op de radio zit, dan word je heel relaxed in je presentatie. Je kunt echt jezelf zijn. Het vervelende van één keer radio in de week is dat je je inderdaad oplaadt en dan álles eruit gooit wat je de hele week hebt opgespaard. Wat voor een luisteraar ontzettend frustrerend is, want dat is véél te veel. Het is echt gênant als je ziet hoe Hilversum 3 (later Radio 3 en Radio 3FM, red.) in die tijd geklonken moet hebben."

Ik kan mij van Rick van Velthuysen nog herinneren dat hij ongeveer zes uur radio in twéé uur zendtijd stopte, toen jullie nog op ‘De beste maandag’ zaten.

"Dat is ook een voorbeeld van wat jij beschrijft. Wij wilden zó graag en zó de beste zijn en zó concurreren met de Veronica-vrijdag en de TROS-donderdag, dat we soms vergaten om die luisteraar ook nog op een lekkere manier toe te spreken. Dus gelukkig is er horizontale programmering gekomen, want dat is voor radio natuurlijk veel beter."

Verdween dat concurrentie-gevoel tussen de omroepen toen de horizontale programmering werd ingevoerd?

"Ja en nee. Je had nog wel die omroepen en die verschillen, maar het werd wel heel anders ingericht en je had in ieder geval het idee dat je meer kansen had om jezelf en je omroep te manifesteren, dus het werd allemaal wel makkelijker. Ik had eigenlijk dat idee al in ’92, toen we begonnen met de samenwerking van de AVRO, KRO en NCRV binnen Station 3 (een overkoepelende titel van programma’s van die omroepen op Radio 3, gecoördineerd door AVRO-eindredacteur Jan Steeman, red.). Toen was ik al heel trots dat we zaterdag, zondag en maandag drie dagen met elkaar maakten. Toen begon ineens het idee te bestaan van: hé, wacht even, dit is kicken! Gewoon drie dagen in de week dezelfde programma’s maken. Daar is later in dat jaar de hele horizontale programmering uit gerold. Het voelde wel als een revolutie in radioland."

Zéker voor Hilversum.

"Voor Hilversum zéker. Heel goed dat het gebeurd is. Radio is nu onherkenbaar veranderd met veel te veel radiostations misschien voor een luisteraar, maar er gebeurt wel heel veel en ik vind het wel een hele boeiende tijd op dit moment met podcasting, bijvoorbeeld. Ik maak nu naast Schiffers.fm ook podcasts. Als we een jaren ’80 week hebben, dan ga ik bijvoorbeeld met de jongen met wie ik vroeger bij City Radio werkte (de piraat in Hilversum waar hij in 1983 begon, red.) bij elkaar zitten en samen een jaren ’80-programma maken. Dat is heel erg leuk, want je krijgt nu veel mogelijkheden om radio te maken."

Je bent destijds van 3FM overgestapt naar Radio 2. Wat spreekt je in die laatste zender het meeste aan?

"De volwassen uitstraling en het totaalconcept. Je wordt bijgepraat over het nieuws, er zijn muziekprogramma’s en de liefde voor muziek is duidelijk te horen bij de presentatoren. Het is eigenlijk een behoorlijk unieke zender en ik zou ook geen station kunnen bedenken waar ik zo graag voor zou willen werken als Radio 2. Op 3FM hoor ik niet meer, klaar. Ik ben daar toch echt te oud voor. Maar als ik nu hier zo bij Gerard sta (tijdens de uitreiking van de cd 60 Jaar Arbeidsvitaminen, red.), dat is wel héél erg leuk. Je realiseert je: hé, dat was toen mijn plek en ik stond daar op dezelfde manier. Dat verandert dus ook niet. Dus ik heb wel een beetje heimwee naar 3FM, maar ik weet dat ik op Radio 2 thuishoor."

Je maakt nu óók een muziekprogramma, maar ik kan me voorstellen dat je daar wat méér van jezelf in kwijt kunt dan destijds in de Arbeidsvitaminen.

"Ja, dat is waar. Ik kwam in die tijd eens een plugger tegen, die zei: hoe minder jij zegt, hoe populairder je bent. Ik denk: ja, daar heeft hij wel gelijk in. Dus ik heb toen wel geleerd om in heel korte tijd zoveel mogelijk te zeggen. Heel veel van wat ik toen heb geleerd, pas ik ook nú weer toe in de praktijk. Ik vind het helemaal niet erg om kort te praten, omdat ik tóch wel weet dat ik er ben."

Voor Schiffers.fm heb je al veel artiesten geïnterviewd, waaronder ook hele grote namen. Wat is voor jou het leukste interview dat je hebt gedaan?

"Legendarisch vond ik Paul McCartney. Hij komt net aan in Gelredome en zegt: Hi Hans, how you doin’? Dat is heel onwerkelijk dan. De Rolling Stones in Toronto interviewen was ook echt fantastisch, eerst Mick Jagger en dan Keith Richards. Maar ik moet je zeggen dat ook hele kleine bandjes die je nu niet meer kent, heel leuk kunnen zijn. Het gaat meer om het gesprek. Ik ben heel erg van het gesprek gaan houden en wat daarin onvoorspelbaar kan zijn. Er zijn ook gesprekken met artiesten die héél groot zijn, maar tegenvallen omdat ze hun standaard dingetje gaan doen. Ik ben nu heel veel illusies armer. Vroeger was muziek nog zo van: wauw! En nu weet ik dat het ook allemaal maar gewoon mensen zijn."

Je komt zo nu en dan ook op televisie, een tijdje geleden met Nance tijdens het Songfestival en recent nog met de uitreiking van de RadioRing. Hoe ervaar jij als radioman het maken van televisie?

"Hangt ervan af. Als het programma klopt, dan is het een feest om eraan mee te werken, maar ik heb ook in programma’s gestaan waarin je totaal verloren raakt in de groteskheid van televisie. Dus uiteindelijk zul je van elke radiomaker horen dat hij rádio maken echt het allerleukste van de wereld vindt (lacht). Televisie is een impactvol medium, maar heeft nooit mijn echte liefde gehad. Soms kan het heel goed uitpakken en is het heel leuk om eraan mee te werken. De RadioRing is een perfect voorbeeld. Ik heb er trouwens voor het eerst meegemaakt dat een televisie- regisseur zegt: Nee, niks aan de hand. Wij volgen júllie, doen jullie maar je ding."

In plaats van andersom.

"Exact. Ik heb Tom Mulder hier ook eens over gesproken. Die zei dat hij vroeger bij TROS Popformule altijd afhankelijk was van wat andere mensen weer voor fouten maakten, dus hij dacht altijd: als ik in m’n eentje in de radiostudio zit, dan weet ik dat ik die fouten in ieder geval niet ga maken."

En áls ik ze maak, dan heb ik ze zelf veroorzaakt.

"Precies. Sommige mensen zijn echt gebóren om tv te maken en dat vind ik heel erg knap, hoor. Paul de Leeuw is een goed voorbeeld, dat is echt een geboren televisieman. Maar ja, je zult wel televisiemensen en radiomensen hebben, denk ik. Dat zal wel het eeuwige verschil blijven."

Wat vind jij van de ontwikkeling dat steeds meer (van televisie) Bekende Nederlanders radio gaan maken, zonder dat ze er affiniteit mee hebben?

"Ik denk dat het een korte hype is. Het is wel weer waar dat als je vaak op tv bent, mensen ook makkelijker naar je radio-uitzendingen luisteren. Je bekendheid is dus wel een belangrijke tool. Maar uiteindelijk zie je dat als Patty Brard radio gaat maken, ze na een paar weken toch weer afhaakt omdat ze niet echt de Ausdauer heeft om het te willen leren. Radio moet in je lijf zitten."

Over radio gesproken, je presenteert Schiffers.fm alweer een hele tijd. Zie jij voor jezelf nog genoeg uitdagingen en vernieuwingen in de toekomst?

"We zijn nu aan het proberen om mensen die niet naar ons luisterden, omdat ze het misschien een wat elitair programma vonden, nu wél te bereiken. Zonder de mensen die al luisteren van ons te vervreemden. Ik probeer nu gewoon nog wat meer marktaandeel te krijgen en dat is heel spannend. Het betekent dat je andere keuzes moet maken. Ik heb me bij de AVRO sinds ik daar in ’85 binnenstapte nooit verveeld. Er verandert steeds weer iets. Ik ben nog steeds niet uitgespeeld op de radio. Er komt nog best een hoop, denk ik."

Thomas Giger | Foto’s: Radio 2, Songfestival weblog

Zie ook:

[ Interview ] Gerard Ekdom: "There’s no limit bij 3FM"

[ Foto's ] CD-presentatie 60 Jaar Arbeidsvitaminen
Hans Schiffers: "Deejays kleuren graag buiten lijntjes"
________________________________________________________________

Lees ook:Hans Schiffers maandag te gast bij ‘Insite’
Lees ook:Hans Schiffers ligt uit Wie is de Mol?!
Lees ook:Quote van de Week – 44 | 2006
Lees ook:Cryptopicto’s van Hans Schiffers in Stripmuseum
Lees ook:“Radio 2 zou weg kunnen”